Gedragsproblemen bij kinderen van moeders met epilepsie die tijdens de zwangerschap zijn blootgesteld aan anti-epileptica
Onlangs is in Epilepsia een artikel gepubliceerd met resultaten van het onderzoeksproject EURAP & Ontwikkeling (Huber-Mollema et al, 2019). Het onderzoek vond een verband tussen blootstelling aan anti-epileptica tijdens de zwangerschap en gedragsproblemen bij kinderen op 6 of 7 jarige leeftijd.
Het onderzoek bestond uit 181 kinderen van moeders met epilepsie, waarvan 26 prenataal enkelvoudig blootgesteld aan valproaat, 37 aan carbamazepine, 88 aan lamotrigine en 30 aan levetiracetam. Ouders vulden online gedragsvragenlijsten (child behavior checklist (CBCL) en sociaal-emotionele vragenlijst (SEV)) in over hun kind.
Gedragsproblemen binnen het klinische gebied werden gevonden bij alle vier de aan anti-epileptica blootgestelde groepen. Tussen 14 en 32% van de kinderen had volgens ouders gedragsproblemen. Dit was hoger dan op basis van de wereldwijde prevalentie van kinderpsychiatrische problemen (13.4%) zou kunnen worden verwacht. De valproaat blootgestelde kinderen waren het meest aangedaan (meer aandachtsproblemen en sociale problemen), maar ook de ouders van de kinderen blootgesteld aan de andere drie anti-epileptica rapporteerden gedragsproblemen. Ouders rapporteerden zowel internaliserend (angstig, depressief, somatische klachten) als externaliserend (opstandig en agressief) probleemgedrag bij hun kinderen.
Eerdere studies laten ook zien dat kinderen van moeders met epilepsie die voor de geboorte waren blootgesteld aan anti-epileptica meer gedragsproblemen hadden, in vergelijking met niet-blootgestelde kinderen en kinderen zonder moeder met epilepsie. Andere studies vonden alleen gedragsproblemen bij kinderen blootgesteld aan valproaat. De weinige studies die zijn gedaan, verschillen qua methode en leeftijd van de kinderen en hebben verschillende gedragsvragenlijsten gebruikt, wat de verschillen in resultaten mogelijk kan verklaren.
Het is volgens de onderzoekers belangrijk om kinderen van moeders met epilepsie te volgen en ook rekening te houden met andere mogelijke bijdragende factoren, zoals de impact van de epilepsie van moeder op het kind en het gezin. Deze kunnen aanknopingspunten bieden voor interventies om ouders te helpen om te gaan met gedragsproblemen wanneer deze zich voordoen.
Highlights
• Het gebruik van anti-epileptica tijdens de zwangerschap is een zorg vanwege mogelijke lange termijn risico’s voor het kind.
• Een hoog percentage kinderen met gedragsproblemen binnen het klinische gebied werd gevonden bij alle vier de aan anti-epileptica blootgestelde groepen.
• Na controle van potentiele confounders (o.a. gedragsproblemen bij moeder), bleken valproaat blootgestelde kinderen het meest aangedaan.
• Op basis van ouderrapportage vertoonden prenataal blootgestelde kinderen een verhoogd risico op gedragsproblemen, welke nadelige effecten kunnen hebben op het dagelijks leven.
• Omdat deze kinderen meerdere risico’s dragen, is het belangrijk om in toekomstig onderzoek ook andere mogelijke bijdragende factoren zoals de impact van de epilepsie van de moeder mee te nemen.
Het artikel is vrij te downloaden via https://doi.org/10.1111/epi.15968
