‘Slaap moet een grote rol spelen in leefstijlonderzoek’
Slaapgerelateerde aandoeningen hebben een grote invloed op de fysieke en emotionele gezondheid. Binnen de leefstijlgeneeskunde moet er daarom meer aandacht worden besteed aan slaap. Dit zegt hoogleraar Gert Jan Lammers. Hij spreekt op vrijdag 20 mei zijn oratie uit met als titel: ‘De slaap vatten’.
Lammers werkt op de afdeling Neurologie van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) en is in 2020 benoemd tot bijzonder hoogleraar Slaapstoornissen, in het bijzonder narcolepsie en verwante vigilantiestoornissen. De leerstoel is ingesteld door SEIN. Lammers is medeoprichter en medisch hoofd van ons Slaap-Waakcentrum.
Onderzoek naar narcolepsie
De afgelopen jaren heeft Lammers veel onderzoek gedaan naar de oorzaak van narcolepsie. Bij deze aandoening hebben mensen vaak moeite om overdag wakker te blijven en ’s nachts door te slapen. Ook hebben zij vaak last van ‘verslapte emoties’. Door de verstoorde slaap(regulatie) hebben zij ook een grotere kans op overgewicht en angst- en stemmingsstoornissen. Samen met onderzoekers van Stanford University ontdekte Lammers dat narcolepsie ontstaat door een tekort aan de stof hypocretine.
Het was de eerste keer dat een oorzaak van een slaapgerelateerde aandoening werd ontdekt. Echter is er volgens de hoogleraar slechts een stukje van de code gekraakt. “De komende jaren is er nog veel vervolgonderzoek nodig”, vertelt hij. Slaapgeneeskunde is namelijk een relatief jong onderzoeksveld. Van veel slaapgerelateerde aandoeningen weten we nog steeds niet waarom ze bestaan. Lammers wil wat we nu weten over narcolepsie daarom als model gebruiken om de oorzaken en werking van andere slaapgerelateerde aandoeningen te ontdekken.
Leven met narcolepsie
Volgens Lammers is er ook nog veel werk te verzetten voor narcolepsiepatiënten. Momenteel participeert hij in een studie waarbij aan de hand van MRI-scans wordt gekeken welke hersendelen worden geactiveerd bij narcolepsie. Daarnaast is hij betrokken bij internationaal onderzoek naar medicijnen die de eigenschappen van hypocretine kunnen overnemen.
De komende jaren wil Lammers -samen met patiënten- aandachtiger kijken hoe het is om met narcolepsie te leven en hoe dit zo kwalitatief mogelijk kan. Volgens hem is het vaststellen van narcolepsie een ingewikkeld proces dat jaren kan duren. “Het is belangrijk dat dit makkelijker kan en dat we patiënten met gerelateerde klachten eerder en waar mogelijk preventief kunnen helpen”, voegt hij toe. Om dit proces te vergemakkelijken loopt er momenteel een studie naar de inzet van een ademtest bij diagnostisering.
Slaap implementeren in leefstijlgeneeskunde
Tijdens zijn oratie zal Lammers benadrukken dat het hoog tijd is dat we slaap niet meer los zien van andere basale functies als metabolisme, temperatuurregulatie, en ook emotieregulatie, angst en stress. “Die functies zijn zodanig geïntegreerd dat je de een niet los van de ander kunt beïnvloeden. Leefstijlinterventies moeten hier meer op worden afgestemd”, legt hij uit. Zelf werkt Lammers mee aan een onderzoek naar de invloed van slaap op de stofwisseling. “Daarmee hopen we nog duidelijker dwarsverbanden te kunnen leggen tussen slaapstoornissen en overgewicht en welke systemen daarbij betrokken zijn. Ik hoop dat we met die kennis interventies kunnen ontwikkelen die echt het verschil gaan maken voor patiënten met slaapgerelateerde aandoeningen.”
De oratie van Gert Jan Lammers is vrijdag 20 mei vanaf 16.00 uur te volgen op de website van de Universiteit Leiden.
