SEIN onderzoek naar narcolepsie gekozen tot beste fundamenteel onderzoek op congres EAN

Soms komt alles bij elkaar in één week. Promovendus Jari Gool ging naar twee congressen en op beide werd zijn onderzoek gewaardeerd met een prijs. Hij is er zelf ook nog een beetje verbaasd over, maar bovenal heel trots en dankbaar voor de mogelijkheid om de studies voor een groot publiek te kunnen presenteren. 

Wie naar een congres gaat kan eigen onderzoek indienen om mee te dingen naar de schaarse plekken in het congresprogramma om het onderzoek te mogen presenteren.  

In de spotlight bij EAN in Helsinki

Jari Gool had een abstract over zijn onderzoek ingediend bij de European Academy of Neurology voor het jaarlijkse congres in Helsinki eind juni. Op dit congres komen neurologen vanuit heel Europa en alle subspecialismen en vakgebieden samen om de laatste ontwikkelingen met elkaar te delen. 

Zijn abstract ging over een microscopie-onderzoek naar de witte stofverbindingen in de hersenen van mensen met de slaap-waakaandoening narcolepsie. Hierbij is gebruik gemaakt van donorweefsel, welke overleden patiënten ter beschikking hebben gesteld voor de wetenschap. “Voor mijn promotieonderzoek hebben wij eerder via MRI scans onderzocht hoe de witte stof is opgebouwd bij levende patiënten. Dit leek al aan te tonen dat verschillende hersengebieden bij mensen met narcolepsie minder goed met elkaar in verbinding staan. Het huidige vervolgonderzoek heeft dit verder bevestigd en toont aan dat er bij mensen met narcolepsie inderdaad minder hersenverbindingen zijn. Als de hersengebieden minder goed met elkaar in verbinding staan, kan dit bijdragen aan de typische klachten van mensen met narcolepsie, zoals overmatige slaperigheid en concentratieproblemen overdag, kataplexieaanvallen en een verstoorde nachtslaap.” 

Van de 2800 inzendingen werden er tijdens het congres zes gekozen in de categorie beste fundamenteel onderzoek. Daarom mocht hij in drie minuten in een spotlight zonder presentatie op het scherm zijn onderzoek pitchen voor een jury van kritische neurologen. Tot zijn eigen verbazing werd zijn onderzoek naar deze zeldzame populatie gekozen tot winnaar. Als kers op de taart mocht hij vervolgens tijdens de congresafsluiting op het grote podium voor zo’n 1500 mensen zijn onderzoek presenteren.

Jari kwam er tijdens dit congres achter dat er veel meer mensen bezig zijn met en geïnteresseerd zijn in slaaponderzoek dan gedacht wordt. Met het winnen van de prijs op dit congres heeft hij narcolepsie en de noodzaak voor onderzoek naar deze invaliderende slaapaandoening nog beter onder de aandacht gebracht bij al deze neurologen. 

Beste paper bij de Europese Narcolepsiedagen in Montpellier

Tijdens de Europese narcolepsie dagen was hij onder mede-narcolepsie onderzoekers. Ook daar ontving Jari een prijs, voor beste paper. Een publicatie dat onderdeel was van zijn proefschrift ging over de vraag waarom mensen narcolepsie of idiopathische hypersomnie ontwikkelen. Bij SEIN hebben neurologen de afgelopen tien jaar heel consistent aan patienten gevraagd of ze een infectie of griepvaccinatie gehad hebben voordat de slaapproblemen begonnen. Uit dit onderzoek kwam naar voren dat veel patiënten infecties rapporteren voordat hun symptomen zijn begonnen. Vooral de griep lijkt een belangrijke trigger te zijn. Daarnaast werd ook een specifieke griepvaccinatie gerapporteerd die in 2009 is gebruikt. De relatie met dit griepvaccin was reeds bekend en wordt in verband gebracht met een hulpstof die na dit jaar niet meer is gebruikt. Het onderzoek uit SEIN liet dan ook geen relatie met andere vaccinaties zien. De gedachte hierachter is dat een infectie het immuunsysteem aanzet, en daarbij worden per ongeluk ook de hypocritinecellen aangevallen. Hypocritine is juist een stof die mensen met narcolepsie onvoldoende aanmaken en normaal gesproken belangrijk is om goed wakker te kunnen blijven. De onderzoekers hebben met het onderzoek de connectie tussen infecties en het ontstaan van narcolepsie verder aangetoond. 

Naast narcolepsie hebben de onderzoekers ook mensen met idiopathische hypersomnie onderzocht. Deze aandoening lijkt op narcolepsie, maar hierbij is er geen gebrek aan hypocretine. Op dit moment is nog onduidelijk waarom mensen met idiopathische hypersomnie last hebben van overmatige slaperigheid overdag. In het onderzoek werden ook veelvuldig infecties vooraf aan de idiopathische hypersomnie gerapporteerd. “Deze bevindingen openen daarom nieuwe deuren. We kunnen weer nieuwe hypotheses vormen voor vervolgonderzoek om te onderzoeken of het immuunsysteem mogelijk ook betrokken is bij het ontstaan van idiopathische hypersomnie.”