Betekenisvol leven

Op deze pagina

Betekenisvol leven

Eenzaamheid

Eenzaamheid is een actueel thema in de huidige maatschappij. Veel mensen voelen zich weleens eenzaam en beleven dit op hun eigen manier. Iemand voelt zich bijvoorbeeld niet verbonden met anderen of heeft minder contacten dan hij/zij zou willen. Daarnaast kan eenzaamheid verschillende emoties en gevoelens teweegbrengen bij mensen.

Uit de cliëntervaringsonderzoeken van SEIN Lang Verblijf blijkt dat de helft van de bewoners zich soms eenzaam voelt. Om deze eenzaamheid nader in kaart te brengen, hebben wij voor dit kwaliteitsbeeld bewoners en medewerkers gevraagd of en hoe zij eenzaamheid ervaren en herkennen via een enquête. 

Veel bewoners ervaren een gebrek aan gezelschap tijdens activiteiten, wat leidt tot gevoelens van eenzaamheid, vooral na het werk, in de avond- en weekenduren, of na een epileptische aanval. Eenzaamheid uit zich vaak in piekeren, onzekerheid, verdriet, onrust en prikkelbaarheid. Medewerkers bevestigen dit patroon en merken op dat sommige bewoners uitgebreid over hun eenzaamheid kunnen praten, terwijl anderen non-verbale signalen gebruiken, zoals huilen of fysiek contact zoeken. Bovendien kan eenzaamheid tot uiting komen in verminderde eetlust of verstoorde slaappatronen. Hoewel bewoners snel toenadering zoeken tot de begeleiding, ervaren ze moeilijkheden bij het leggen van andere vormen van contact.

Het is erg belangrijk aandacht te besteden aan eenzaamheid, vooral binnen de doelgroep waar de meeste mensen niet over een groot sociaal netwerk beschikken en te maken hebben met de gevolgen van hun beperking(en). Het kan lastig zijn om nieuwe contacten te leggen wanneer iemand zich schaamt voor epilepsie, moeite heeft met het lezen van sociale signalen vanwege autisme, of als communicatie een obstakel vormt.

‘Wanneer Jaap bij ons op bezoek komt, zorgen we goed voor hem, met lekker eten en leuke activiteiten zoals samen winkelen. Jaap heeft een voorliefde voor mooie kleding en lekkere geurtjes, dus we proberen hem daarmee te verwennen. Maar zelfs wanneer het tijd is voor Jaap om terug te keren naar SEIN, doet hij dat met plezier. Dit is zijn thuis.’ – Eef en Jan, zus en zwager van bewoner Jaap

Stappen tegen eenzaamheid in 2023

Voor veel bewoners begint de oplossing voor eenzaamheid bij de directe mensen om hen heen. Uit de enquête blijkt dat bewoners veel vertrouwen hebben in de hulp van ouders, begeleiders en de psycholoog/orthopedagoog. Deze mensen zijn snel en vaak beschikbaar voor een gesprek. Medewerkers bevestigen dit door te benadrukken dat men op individueel niveau investeert in contactmomenten. Bovendien wordt dit onderwerp steeds vaker standaard besproken tijdens de halfjaarlijkse cliëntbespreking in verschillende gebouwen. 

Het is goed dat begeleiders zorg op maat leveren, waarbij zij rekening houden met de signalen en behoeften van de doelgroep. Zo worden appartementbewoners betrokken bij groepsmomenten en worden er activiteiten georganiseerd die ontmoetingen bevorderen. Gezelligheid en verbinding staan hierbij centraal. Hieronder worden verschillende initiatieven binnen SEIN Lang Verblijf belicht die gericht zijn op het tegengaan van eenzaamheid.

Lees hier meer over de pilot “extra handjes”.

Team Recreatie

Ook team Recreatie draagt bij aan gezelligheid en verbondenheid. Dit team, aangestuurd door Debbie Korporaal, bestaat uit een hechte club met vijftien vrijwilligers die helpen bij activiteiten in de organisatie. Debbie werft vrijwilligers en heeft tevens een uitvoerende rol bij de activiteiten. Zij constateert dat eenzaamheid is toegenomen onder de bewoners van SEIN Lang Verblijf, voornamelijk wanneer hun sociale netwerk zich meer afzijdig houdt. Zij merkt op dat bewoners vriendschappen of een liefde missen. Om hieraan tegemoet te komen, organiseert zij – samen met haar team - zestig tot zeventig uitjes per jaar met als speerpunt ontmoeting en diversiteit in activiteiten, zodat bewoners uit verschillende doelgroepen en gebouwen elkaar kunnen leren kennen. Enkele voorbeelden hiervan in 2023: karaoke- en filmavonden, kookworkshops, disco, oudhollandse spelletjes en de avondvierdaagse. 

Een uitdaging is dat bewoners soms (meer) begeleiding nodig hebben dan geboden kan worden. Of dat er – ondanks een groot gemis vanuit de bewoners - toch minder animo is voor de georganiseerde activiteiten. 

Verder steekt Debbie tijd in het werven van vrijwilligers middels aanmelding bij vacaturebanken of via medewerkers van SEIN. Zij probeert hen dan te koppelen aan de juiste woningen. Zij merkt dat dit wel erg lastig is, omdat vrijwilligers aangeven angst te hebben voor epilepsie of omdat zij zich niet voor vast willen binden. Het lukt dan niet om continuïteit te borgen, terwijl die essentieel is. Bewoners moeten op hun vrijwilliger kunnen rekenen. 

‘Bij de disco-avonden heb ik meerdere relaties zien ontstaan!’ – Debbie, teamleider 

Hoe verder in 2024

Voor 2024 blijft het thema hoog op de agenda staan. De psychologen/orthopedagogen van SEIN Lang Verblijf hebben de opdracht gekregen om eenzaamheid breed verder te onderzoeken. Inmiddels is er een aantal mooie samenwerkingen tussen verschillende gebouwen van de grond aan het komen, zoals een ontmoeting op de zaterdag. Bewoners kunnen dan samen koffiedrinken, spelletjes spelen en knutselen. Dit is fijn, omdat de meeste bewoners eenzaamheid in de avond- en weekenduren ervaren. Er staan al verschillende initiatieven op de planning voor 2024:

  • Een nieuwjaarsbijeenkomst voor alle bewoners, begeleiders en vrijwilligers van SEIN Lang Verblijf
  • Een heuse Elfstedentocht, gevuld met spelletjes en onder het genot van warme choco met slagroom, georganiseerd door gebouw 5 op SEIN Cruquius.
  • Een carnavalsdisco in de Vlinderzaal in het huidige dagactiviteitencentrum (DAC)
  • De begeleiders van Fonteinkruid volgen de scholing ‘de kunst van het contact’, onder leiding van cliniclown Joscha de Boever4. Op een boeiende manier ontdekken zij samen op welke manieren zij contact kunnen leggen met een bewoner. Een prachtige manier om verbinding te